Anatomie

KLACHTEN

Kniepijn

Om tot een correcte diagnose te kunnen komen is het belangrijk om te weten waar de pijn zich precies bevindt, en wanneer de pijn er is of hoe die pijn begonnen is. Ook belangrijk maar al iets moeilijker is het type pijn: scherpe pijn, zeurende pijn, uitstralende pijn… Artrose (of slijtage) van het kniegewricht geeft typisch een activiteitsgebonden, mechanische pijn waardoor vaak de functie beperkt wordt (wandelen, lopen, trappen doen). Een overbelastingsletsel uit zich meer als een focale, zeurende pijn die ontstaat tijdens of na een periode van verhoogde activiteit. Acute letsels (kruisbandruptuur, meniscusscheur, fractuur…) gaan vaak gepaard met veel pijn, die zowel zeer lokaal kan zijn als de volledige knie kan omvatten. Nachtelijke pijn duidt meestal op een inflammatoire oorzaak.

Locatie van de pijn

Vaak doet de volledige knie pijn maar meestal is er toch een trend. Pijn aan de voorzijde van de knie kan afkomstig zijn van artrose van de knieschijf, peesontsteking of slijmbeursontsteking. Pijn aan de binnenzijde kan duiden op een meniscusscheur, gewrichtsbandscheur of artrose. Pijn aan de buitenzijde van de knie kan duiden op: meniscusscheur, peesontsteking en ook artrose. Pijn aan de achterzijde van de knie: meniscusscheur of bakercyste, beiden mogelijks als gevolg van artrose.

Zwelling

Een opzetting of zwelling (vocht in de knie) komt frequent voor, en kan meerdere oorzaken hebben. Is de zwelling heel plots ontstaan na een trauma dan is dit meestal het gevolg van een bloeding in het gewricht als gevolg van een fractuur, kruisbandscheur, meniscusscheur of knieschijfluxatie. Als de zwelling traag ontstaan is komt dit vaak door reactief vocht op een soort mechanische irritatie. De oorzaak hier kan artrose, een kraakbeenletsel of een meniscusscheur zijn. Is de zwelling traag opgekomen en gaat dit gepaard met duidelijke warmte dan wijst dit meer op een inflammatoire oorzaak. Soms is het hier nodig om in het gewricht te prikken en het vocht te onderzoeken om tot een correcte diagnose te komen. Is er naast een zwelling ook nachtelijke pijn en ochtendstijfheid aanwezig dan is de oorzaak soms een reumatologische aandoening, zoals reumatoide artritis, jicht, spondylitis ankylosans… Is dit het geval wordt u binnen de dienst doorverwezen naar een reumatoloog. Als de knie opgezet is, warm aanvoelt en er ook koorts aanwezig is moet steeds een septische artritis (infectie van de knie) uitgesloten worden. Dit is een medische urgentie.

Blokkage

Een blokkage betekent dat de knie vast zit waardoor hij niet of moeilijk kan bewogen worden. Hier onderscheiden we 2 entiteiten. Een echte mechanische blokkage. Er zit iets in het kniegewricht die de knie blokkeert. Meestal is dit een stukje gescheurde meniscus of losgekomen kraakbeenletsel. Een pseudo-blokkage: er is geen mechanische blokkage maar het lichaam weerhoudt de knie van te bewegen als bescherming tegen de pijn. Zowel anatomische oorzaken (spier/peesletsels, gewrichtsbandletsels, knieschijfluxatie…) als niet-anatomische (inflammatoire) oorzaken bestaan hiervoor. Bij artrose of een belangrijke zwelling van de knie zien we wel een vermindering van de mobiliteit/bewegingsamplitude van de knie maar normaliter geen echte blokkage.

Doorzakken

Door de knie zakken, een instabiel gevoel hebben, ‘erdoorgaan’, de knie niet meer vertrouwen… een vaak gehoord klacht. Voor deze klachten bestaan er een aantal oorzaken. Als de knie altijd instabiel aanvoelt is dit meestal het gevolg van een aandoening ter hoogte van de structuren die de knie moeten stabiliseren: de gewrichtsbanden, de kruisbanden maar ook pezen en spieren. Als de knie stabiel aanvoelt, maar je er soms toch doorzakt duidt dit eerder op een meniscus- of kraakbeenletsel. Meestal gaat dit ook gepaard met een klik of scherpe pijn in de knie. Ook bij tal van andere aandoeningen kan er een gevoel van doorzakken ontstaan. Dit is het gevolg van een reflectoire spierontspanning van de quadriceps als reactie op een pijnprikkel die het lichaam in of rond de knie ervaart.

 

Anatomie van de knie

De knie is het grootste en één van de meest complexe gewrichten van het menselijk lichaam. Het is opgebouwd uit kraakbeen, bot, 2 meniscussen, 2 kruisbanden, gewrichtsbanden, slijmbeurzen,  spieren, pezen, de knieschijf. Elk van deze structuren afzonderlijk kan de oorzaak zijn van pijn, een functionele stoornis of een andere klacht. De complexiteit van het kniegewicht maakt het gevoelig voor acute letsels veroorzaakt door lopen, springen en anders sportactiviteiten. Daarnaast zijn de krachten die door het kniegewicht moeten opgevangen heel groot waardoor ook overbelastingsletsels en slijtage heel frequent voorkomen.

Video: knie anatomie

Deze content werd geschreven door : Dr. Paul Gunst, Dr. Thomas Luyckx, Dr. Lieven Missinne, Dr. Jan Noyez, Dr. Peter Stuer, Dr. Alexander Ryckaert, Dr. Luc Van den Daelen, Dr. Philip Winnock de Grave