AC-luxatie

Wat is AC-luxatie?

Ontwrichting van het sleutelbeen ten opzichte van het schouderblad, vaak veroorzaakt door een val op de hoek of op de achterzijde van de schouder. Andere benaming: Acromio-claviculaire luxatie - Schouderhoekontwrichting Bij een val rechtstreeks op de schouder (bvb fietsongeluk) kan je niet alleen je sleutelbeen breken, maar het gebeurt ook frekwent dat de ligamenten (gewrichtsbanden) die het sleutelbeen met het acromion (=deel van het schouderblad) compleet afscheuren. In dit laatste geval heb je een duidelijke bult bovenop je schouder. We spreken van een AC luxatie.

Symptomen

De symptomen zijn zeer variabel, gaande van een milde pijn over het gewricht tot een hevige en uitgesproken pijn ter hoogte van het gewricht bij een graad drie letsel. Tevens kan een relatief uitgesproken zwelling optreden ter hoogte van de schouder. Na enige tijd kan er ook door de lokale bloeding een blauwe verkleuring optreden. Bij een graad drie letsel is er een duidelijk zichtbare bult en er is een zgn. pianotoets teken: bij druk op het uiteinde van het sleutelbeen zakt het naar beneden, wanneer we het evenwel weer loslaten zien we het uiteinde onmiddellijk terug naar boven schieten, net als een pianotoets.

Diagnosestelling

Een grondig klinisch onderzoek en een goede anamnese kunnen een correcte diagnose stellen. Bijkomend zullen er ook RX opnames gemaakt worden om het letsel te diagnosticeren. Soms is het nodig om een gewicht in uw hand te houden zodat het letsel duidelijker in beeld kan gebracht worden.

Classificatie

Men onderscheidt een zestal types van luxaties, volgens de ernst van de letsels

Type 1 : kneuzing / verrekking van het AC-gewricht zonder echte ligamentscheuren.
Type 2 : Scheur van de kapsel rond het AC-gewricht.
Type 3 : Tevens scheur van twee andere gewrichtsbanden (coronoid deltoïd ligament)
Type 4 : Het sleutelbeen perforeert ook de spieren, die deels zijn afgescheurd.
Type 5 : Idem, met grote verplaatsing en belangrijke afscheuring van de spieren
Type 6 : Idem, maar met verplaatsing van het sleutelbeen naar onder.

Behandeling

De beslissing tussen wel of niet opereren hangt van verschillende factoren af (graad van ligament inscheuring, beroep, leeftijd en sportkeuze van de patient).

Niet-chirurgische behandeling: De meeste AC luxaties, vnl. de types 1,2, en vaak ook type 3 worden conservatief behandeld. (dit wil zeggen zonder operatie): een draagdoek of sling gedurende enkele weken volstaat. De behandeling bestaat dan in een periode van relatieve rust met het dragen van een draagdoek, dit gecombineerd met het aanbrengen van ijs lokaal en het innemen van pijnmedicatie. Relatief snel zal gestart worden met een kine behandeling. Gemiddeld gezien verdwijnt de meeste pijn over het verloop van vier tot zes weken, bij ernstiger letsels kan dit evenwel oplopen tot 12 weken.

Verwikkelingen: Verwikkelingen van de conservatieve behandeling : blijvende pijn, cosmetisch storende verdikking, licht krachtsverlies, artrose op langere termijn.

Revalidatie: Relatief snel zal gestart worden met een kine behandeling. Gemiddeld gezien verdwijnt de meeste pijn over het verloop van vier tot zes weken, bij ernstiger letsels kan dit evenwel oplopen tot 12 weken!

Chirurgische behandeling: Sommige type 3 luxaties, en de meeste type 4,5 en 6 luxaties worden operatief behandeld. Hierbij wordt het gewricht gereduceerd, en de reductie wordt behouden door pinnen, draden, synthetische band, of een schroef (Bosworth-fixatie').

Deze pinnen en schroef moeten meestal achteraf terug verwijderd worden. Een andere mogelijkheid is de Weaver-Dunn operatie. Hierbij wordt het uiteinde van het sleutelbeen verwijderd, en wordt het sleutelbeen naar beneden getrokken door een ligament (het coraco-acromiaal-ligament) te verplaatsen, waarbij meestal tevens een band of draad rond sleutelbeen en coracoïd wordt geplaatst.

Verwikkelingen: Verwikkelingen van de operatieve behandeling : blijvende pijn, artrose op langere termijn, infectie, loslating van de fixatie, lichte krachtsvermindering, ea.

Revalidatie: Na een chirurgische ingreep voor een AC luxatie, krijgt men meestal en tijdje een draagdoek. Pendel oefeningen zijn in de weken na de ingreep aan te bevelen, maar zwaar heffen en het omhoog steken van de arm boven de schouderhoogte, worden de eerste zes weken afgeraden. Soms wordt fysiotherapie ingelast.

Deze content werd geschreven door : Dr. Yves Devlies, Dr. Stijn Muermans, Dr. Peter Stuer, Dr. Alexander Ryckaert, Dr. Karel Willems